​’റൈസ് ബൗൾ ഓഫ് ഇന്ത്യ’: അ‌റിയാം ആന്ധ്രാപ്രദേശിന്റെ ചരിത്രം

‘റൈസ് ബൗൾ ഓഫ് ഇന്ത്യ’ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ആന്ധ്രാപ്രദേശ് പേര് പോലെ തന്നെ 70 ശതമാനവും നെൽകൃഷി കൊണ്ട് സമ്പന്നമാണ്. അമരാവതി ആന്ധ്രാ​പ്രദേശിന്റെ തലസ്ഥാനം. വടക്ക്‌ തെലങ്കാന, ഛത്തീസ്ഗഡ്‌, ഒഡീഷ, മഹാരാഷ്ട്ര; തെക്ക്‌ തമിഴ്‌നാട്‌; കിഴക്ക്‌ ബംഗാൾ ഉൾക്കടൽ; പടിഞ്ഞാറ്‌ കർണ്ണാടക എന്നിവയാണ്‌ ആന്ധ്രാപ്രദേശിന്റെ അതിർത്തികൾ.
നെല്ല് കൂടാതെ ചോളം, ബജറ, നിലക്കടല, പരുത്തി തുടങ്ങിയവയും ഇവിടെ കൃഷി ചെയ്തു വരുന്നു. ആന്ധ്രാ പ്രദേശിലൂടെ ഒഴുകുന്ന രണ്ട് പ്രധാന നദികളാണ് കൃഷ്ണയും, ഗോദാവരിയും. തുംഗഭദ്ര, പൊന്നാർ, വംശധാര, നാഗാവലി തുടങ്ങിയവയും പ്രധാനപ്പെട്ട നദികളാണ്.

മുൻ കാലങ്ങളിൽ ഈ പ്രദേശം ആന്ധ്രാപഥം, ആന്ധ്രാദേശം, ആന്ധ്രാവനി, ആന്ധ്രാ വിഷയ എന്നിങ്ങനെ പല പേരുകളിലാണ് സംസ്ഥാനം അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്. 1956 നവംബർ 1നു അന്നു നിലവിലുണ്ടായിരുന്ന ഹൈദരാബാദ്, ആന്ധ്രാ സംസ്ഥാനങ്ങളിലെ തെലുങ്ക് ഭാഷ സംസാരിക്കുന്ന പ്രദേശങ്ങൾ കൂട്ടിച്ചേർത്ത് ആന്ധ്രാപ്രദേശ് സംസ്ഥാനം രൂപവത്കരിക്കുകയായിരുന്നു.
1947-ൽ ഇന്ത്യയ്ക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിച്ചതിനുശേഷം , ഈ പ്രദേശം ഭരണപരമായും ഭാഷാപരമായും വിഭജിക്കപ്പെട്ടു. 1950-ൽ ആന്ധ്രയുടെ തെക്കും കിഴക്കും ഭാഗങ്ങൾ മദ്രാസ് സംസ്ഥാനത്തിൽ ഉൾപ്പെടുത്തി, തെലങ്കാന പ്രദേശം ഹൈദരാബാദ് സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ഭാഗമായി. പ്രത്യേക സംസ്ഥാനപദവി വേണമെന്ന ആന്ധ്രാക്കാരുടെ ആവശ്യം ശക്തമായിത്തീർന്നു, കേന്ദ്രസർക്കാർ അനുസരിക്കാൻ വിസമ്മതിച്ചപ്പോൾ 1952-ൽ പോറ്റി ശ്രീരാമുലു എന്ന പ്രാദേശിക നേതാവ് മരണ ഉപവാസം നടത്തി. 1953 ഒക്‌ടോബർ 1-ന് തെക്ക് മുൻ മദ്രാസ് സംസ്ഥാനത്തിലെ തെലുങ്ക് സംസാരിക്കുന്ന ജില്ലകളെ ഉൾപ്പെടുത്തി ആന്ധ്രാ സംസ്ഥാനം രൂപീകരിച്ചുകൊണ്ട് ഗവൺമെന്റ് ഒടുവിൽ ജനങ്ങളുടെ അഭ്യർത്ഥന അംഗീകരിച്ചു. ആ പ്രവർത്തനം 1956-ൽ തുടങ്ങി 21-ാം നൂറ്റാണ്ട് വരെ ഇന്ത്യയൊട്ടാകെ ഭാഷാടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ രൂപീകരണത്തിന് വഴിയൊരുക്കി. 1956-ലെ സംസ്ഥാന പുനഃസംഘടന നിയമത്തിലൂടെ, ഹൈദരാബാദ് സംസ്ഥാനം വിഭജിക്കപ്പെട്ടു, അതിന്റെ തെലുങ്ക് സംസാരിക്കുന്ന ജില്ലകൾ (തെലങ്കാന ഉൾക്കൊള്ളുന്നു) 1956 നവംബർ 1-ന് ആന്ധ്രാ സംസ്ഥാനവുമായി ചേർന്ന് പുതിയ ആന്ധ്രാപ്രദേശ് സംസ്ഥാനം രൂപീകരിച്ചു.

21-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ആരംഭത്തോടെ, ആന്ധ്രാപ്രദേശിൽ നിന്ന് വേർപെട്ട് തെലങ്കാന വേണമെന്ന ആവശ്യം ശക്തമായി. ഹൈദരാബാദ് 10 വർഷത്തേക്ക് ഇരു സംസ്ഥാനങ്ങളുടെയും തലസ്ഥാനമായി നിയുക്തമാക്കാനും അതിനുശേഷം അത് തെലങ്കാനയുടെ മാത്രം തലസ്ഥാനമാക്കാനും ഒരു ധാരണയിലെത്തി. 2014 ഫെബ്രുവരിയിൽ ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റിന്റെ ഇരുസഭകളും തെലങ്കാന രൂപീകരിക്കുന്നതിന് അന്തിമ അംഗീകാരം നൽകി. ഒടുവിൽ, ജൂൺ 2ന് ഇന്ത്യയുടെ 29-ാമത് സംസ്ഥാനമായി തെലങ്കാന മാറി.