എല്ലാ വർഷവും ധനകാര്യ മന്ത്രാലയത്തിലെ സാമ്പത്തിക കാര്യ വകുപ്പ് തയ്യാറാക്കുന്ന കേന്ദ്ര ബജറ്റ് ധനകാര്യമന്ത്രി അവതരിപ്പിക്കുന്നു. ഒരു സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ സർക്കാരിന്റെ വരുമാനത്തിൽ നിന്നും കണക്കാക്കിയ ചെലവുകളിൽ നിന്നും കണക്കാക്കിയ വരുമാനം ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ഒരു വാർഷിക സാമ്പത്തിക പ്രസ്താവനയാണ് കേന്ദ്ര ബജറ്റ്. അടുത്ത സാമ്പത്തിക വർഷത്തേക്കുള്ള ചെലവുകളുടേയും പദ്ധതികളുടേയും നയരേഖയാണ് ബജറ്റ്. കാലങ്ങളായി കേന്ദ്ര ബജറ്റിന്റെ അച്ചടി ആരംഭിക്കുന്നത്, ‘ഹൽവ സെറിമണി’യോടെയാണ്. ധനമന്ത്രിയും മറ്റ് ഉദ്യോഗസ്ഥരും ഈ പ്രക്രിയയിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ജീവനക്കാരും ഹൽവ കഴിച്ചുകൊണ്ടാണ് ഈ പ്രക്രിയ ആരംഭിക്കുന്നത്. ശേഷം കേന്ദ്ര ബജറ്റിന്റെ അച്ചടി പ്രക്രിയ ആരംഭിക്കും.
ഈ പ്രക്രിയയ്ക്കിടയിൽ, ബജറ്റ് നിർമ്മാണത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന എല്ലാ ഉദ്യോഗസ്ഥരും ജീവനക്കാരും മന്ത്രാലയത്തിന്റെ പരിസരത്ത് ഒതുങ്ങിനിൽക്കുന്നു. മാത്രമല്ല, പുറം ലോകവുമായി ഒരു തരത്തിലുമുള്ള ബന്ധത്തിൽ ഏർപ്പെടുകയുമില്ല. കാരണം പാർലമെന്റിൽ ബജറ്റ് അവതരിപ്പിക്കുന്നതിന് ദിവസങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് തന്നെ ബജറ്റിൽ എന്തൊക്കെയാണ് ഉള്ളതെന്ന് അവർക്കറിയാം. കേന്ദ്ര ബജറ്റ് തയ്യാറാക്കുന്നതിലും അവതരിപ്പിക്കുന്നതിലും നടപ്പിലാക്കുന്നതിലും നിരവധി ഘട്ടങ്ങളുണ്ട്. കേന്ദ്ര ബജറ്റ് തയ്യാറാക്കുന്നതിന്റെ അഞ്ച് പ്രധാന ഘട്ടങ്ങൾ ഏതൊക്കെയെന്ന് നോക്കാം. ബജറ്റ് അവതരണത്തിന് ഏകദേശം ആറ് മാസം മുമ്പ്, ഓഗസ്റ്റ്-സെപ്റ്റംബർ മാസങ്ങളിൽ ബജറ്റ് തയ്യാറാക്കുന്നതിനുള്ള പ്രാരംഭ പ്രക്രിയകൾ ആരംഭിക്കും.
ധനമന്ത്രാലയം ബന്ധപ്പെട്ട മന്ത്രാലയങ്ങൾക്കും വകുപ്പുകൾക്കും ആവശ്യമായ നിർദ്ദേശങ്ങൾ അടങ്ങിയ ബജറ്റ് സർക്കുലറുകൾ അയയ്ക്കുന്നു. ഈ സർക്കുലറുകൾ വിവിധ വകുപ്പുകളിലേയും ഗ്രൗണ്ട് ലെവൽ ഓഫീസർമാർക്ക് വിതരണം ചെയ്യുന്നു. അവർ ഓരോ ഡിപ്പാർട്ട്‌മെന്റിന്റെ നടപ്പ് സാമ്പത്തിക വർഷത്തിലെയും കഴിഞ്ഞ സാമ്പത്തിക വർഷങ്ങളിലെയും സാമ്പത്തിക ചെലവുകളെക്കുറിച്ചും വരുമാനത്തെക്കുറിച്ചും തുടർന്നുള്ള സാമ്പത്തിക വർഷത്തേക്കുള്ള അവരുടെ സാമ്പത്തിക ആവശ്യകതകളെക്കുറിച്ചുമുള്ള വിശദാംശങ്ങൾ നൽകുന്നു. ഗ്രൗണ്ട് ലെവൽ ഉദ്യോഗസ്ഥർ നൽകുന്ന ഡാറ്റയും എസ്റ്റിമേറ്റുകളും പിന്നീട് അവരുടെ വകുപ്പുകളിലെ ഉന്നത ഉദ്യോഗസ്ഥർ സൂക്ഷ്മമായി പരിശോധിക്കുന്നു.
അവരുടെ അംഗീകാരത്തിന് ശേഷം (പുനരവലോകനം, ആവശ്യമെങ്കിൽ അതിന് ശേഷം), ഡാറ്റയും എസ്റ്റിമേറ്റുകളും ബന്ധപ്പെട്ട മന്ത്രാലയങ്ങളിലേക്ക് അയയ്‌ക്കുകയും അവിടെ അവ വീണ്ടും പരിശോധിക്കുകയും ചെയ്യും. അവസാനമായി, ഡാറ്റയും എസ്റ്റിമേറ്റും ധനമന്ത്രാലയത്തിന് അയക്കുന്നു. ധനമന്ത്രാലയം ഇവ കൂടുതൽ സൂക്ഷ്മമായി പരിശോധിക്കുകയും നിലവിലെ സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയും കണക്കിലെടുത്ത് ലഭ്യമായ ഡാറ്റയും എസ്റ്റിമേറ്റുകളും പ്രായോഗികമാണോ എന്ന് ഉറപ്പാക്കുന്നു. എല്ലാ വശങ്ങളും ശ്രദ്ധാപൂർവ്വം വിശകലനം ചെയ്ത ശേഷം, ധനമന്ത്രാലയം വിവിധ മന്ത്രാലയങ്ങൾക്ക് വരുമാനം അനുവദിക്കുകയും പുതിയ പൊതുജനക്ഷേമ പദ്ധതികൾ ആവിഷ്കരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
ചില സമയങ്ങളിൽ മന്ത്രാലയങ്ങൾ തമ്മിൽ പദ്ധതികൾ അനുവദിക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് തർക്കങ്ങൾ ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. അത്തരം സാഹചര്യങ്ങളിൽ, ധനമന്ത്രാലയം കേന്ദ്രമന്ത്രിസഭയുമായോ പ്രധാനമന്ത്രിയുമായോ കൂടിയാലോചിക്കുന്നു. അത്തരം സാഹചര്യങ്ങളിൽ അവരുടെ തീരുമാനം അന്തിമമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഭാവി ചെലവുകൾക്കുള്ള വിഭവങ്ങളുടെ വിഹിതം തീരുമാനിച്ച ശേഷം, ധനമന്ത്രാലയം സെൻട്രൽ ബോർഡ് ഓഫ് ഡയറക്‌ട് ടാക്‌സ്, സെൻട്രൽ ബോർഡ് ഓഫ് എക്‌സൈസ് ആൻഡ് കസ്റ്റംസ് എന്നിവയുമായി സഹകരിച്ച് അടുത്ത സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ ഉണ്ടാകുന്ന കണക്കാക്കിയ വരുമാനത്തിന്റെ റിപ്പോർട്ട് തയ്യാറാക്കുന്നു.
അവസാന ഘട്ടത്തിൽ, അന്തിമ കേന്ദ്ര ബജറ്റ് സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനായി രണ്ട് റിപ്പോർട്ടുകളും ഏകീകരിക്കുന്നു. കേന്ദ്ര ബജറ്റ് പാർലമെന്റിൽ അവതരിപ്പിക്കുന്നത് ധനമന്ത്രിയാണ്. കഴിഞ്ഞ കുറച്ച് വർഷങ്ങളായി, ഫെബ്രുവരി 1 എന്ന ഷെഡ്യൂൾ ചെയ്ത തീയതിയിലാണ് കേന്ദ്ര ബജറ്റ് അവതരിപ്പിക്കുന്നത്. തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ഉള്ള വർഷത്തിൽ, ബജറ്റ് രണ്ട് തവണ തയ്യാറാക്കി അവതരിപ്പിക്കുന്നു. തുടക്കത്തിൽ, ഒരു വോട്ട് ഓൺ അക്കൗണ്ട് അല്ലെങ്കിൽ ഇടക്കാല ബജറ്റ് അവതരിപ്പിക്കും. ഇത് അടുത്ത രണ്ട്-നാല് മാസത്തെ ചെലവുകളുടെയും രസീതുകളുടെയും ഏകദേശ കണക്കാണ്. തെരഞ്ഞെടുപ്പിന് ശേഷം, സാമ്പത്തിക വർഷത്തിലെ അവസാന ബജറ്റ് പുതിയ സർക്കാർ അവതരിപ്പിക്കുന്നു.
Post Your Comments